نورپردازی چیست

 نورپردازی چیست؟

در فرهنگ گفتاری روزگار ما بسیار دیده می شود که هنگام برخورد با پدیده نو

یا کاربردی تازه از یک دانش یا چیزی و دستگاهی

برای نام گذاری آن از واژگان زبان پارسی و عربی

چند واژه را به گونه ای ساده یا در هم آمیخته به کار میبرند

از آنجا که این واژه یابی از سوی یک ارگان فرهنگی و کارشناس انجام نشده است ،

گاهی نا هم خوانی و نادرستی هایی در آنها دیده می شود و چون کسی

 نیز این نادرستی را گوش زد نمیکند یا اگر هم می کند از سوی دیگر گوش شنوایی نیست،

پس از چند گاهی به بهانه جا افتادن این واژگان نادرست بر کاربری آن پا فشاری می شود .

روشنایی و نورپردازی یکی از این رشته ها است

که ریشه در گذشته ما دارد و پرداختن به آن از دیرگاه در این سرزمین دارای ارزش بوده

تا آنجا که همانند یک آیین در آمده و میترا از امشاسپندان

پیش از زرتشت به نام فرشته روشنایی شناخته شده

و آیین میترائیسم تا سده ۱۴ میلادی در اروپا پیروانی داشته است.

نوشته های سهروردی نیز نشان دیگری از جایگاه والای روشنایی در فرهنگ ماست .

از آنجا که بخش دانش فنی این رشته در ایران پایه گذاری و پیگیری نگردیده و گسترش نیافته است ،

در این چند سالی که به این دانش پرداخته می شود ،

از سوی دست اندرکاران در این زمینه ، واژگان گوناگونی به کار برده شده است

که پاره ای از آنها ریشه یابی نگردیده اند و نا همخوان هستند

یکی از این واژگان نورپردازی است که از سوی بسیاری

به کاربرد نورهای رنگی و بازی با رنگ و نور در جاهایی گوناگون گفته میشود

یا گروهی بر این باورند که روشنایی چیزی جدا از نورپردازی است

و بیشتر با مهندسی پیوند دارد و این بخش را مهندسی روشنایی می نامند .

برای آشنایی بیشتر با این ناهمخوانی نخست باید چند واژه را

به یاری فرهنگ نامه های شناخته شده بررسی نمود :

واژه نور

در فرهنگ معین برگ ۴۸۳۶ و در فرهنگ دهخدا می نویسد : نور واژه ای عربی است – (روشنایی ، فروغ) .

واژه روشنایی

در فرهنگ معین و دهخدا می نویسد : (در برابر تاریکی).

واژه روشن

در فرهنگ معین برگ ۱۶۹۰ می نویسد : واژه پهلوی (روشان) – (تابناک ، درخشان ، منور و نورانی ) .

در اینجا باید گفت که گروهی از کارشناسان زبان نیز بر این باورند که واژه عربی نور

برگرفته از واژه خور پارسی است که از خورشید می آید

واژه پردازش

در فرهنگ معین برگ ۷۳۰ می نویسد : پردازش اسم مصدر از پرداختن – (گوینده ، پردازنده ، سازنده، تمام کننده).

در پارسی امروزه واژگان زیادی با پرداز یا پردازش کاربرد دارد مانند :

داده پردازی – چهره پردازی – کارپردازی – نقش پردازی – خودپردازی – نورپردازی و …

که نام کننده (اسم فاعل) آنها داده پرداز ، چهره پرداز ، کار پرداز ، نقش پرداز ، نورپرداز و … است .

این واژگان کجا بکار می روند ؟

داده پردازی : هنگامی که با داده ها کار می شود

چهره پردازی : هنگامی که روی چهره ها کار می شود.

نورپردازی : هنگامی که با نور کار می شود

با نگاه به آنچه در بالا گفته شد می توان به روشنی دریافت که واژه نورپردازی برای نام گذاری کار تابانیدن نورهای رنگی که بیشتر برای آراستن و زیبایی بخشیدن پیرامون آنچه در آن است چندان کاربردی ندارد .

پس می توان گفت :

” آنچه که پیرامون ما و هر آنچه در آن است را در چشم ما قابل دیدن می کند نور یا روشنایی است ” .

و

” دانش و هنر به کار گیری نور – روشنایی ساختگی یا طبیعی ” که پیرامون ما و هر آنچه در آن است را در چشم ما همانگونه که هست یا آراسته شده آن را قابل دیدن می کند ، نورپردازی می نامند .

نورپردازی شاخه های فراوانی دارد:

نورپردازی فضاهایی که در آن رفت و آمد آدم و خودروهای جابجا کننده آدم و بار انجام میشود مانند :

خیابان ها (روشنایی معابر) ، کوچه ها ، گذر گاه ها ، میدان ها ، فرودگاه ها ، بندرگاه ها ، پهلوگیرها ، ایستگاه های راه آهن، تونل ها و زیرگذرها، پل ها و روگذرها، پارکینگ ها و باراندازها و ….

نورپردازی درون و بیرون وسیله های جابه جا کننده آدم و بار مانند:

خودروهای کوچک و بزرگ، قطارها، شناورها، هواپیماها و … .

نورپردازی درون و بیرون ساختمان ها و فضاها مانند:

ساختمان خانه ها، اداری، آموزشی، باستانی، با ارزش و اثرگذار، ورزشی، صنعتی، موزه ها، نمایشگاهها، فروشگاهها، فرهنگی، بهداشتی، گردشگری، بازی بزرگسالان و کودکان، باشگاهها و … .

نورپردازی هنری یا نورآرایی درون و بیرون ساختمان ها و فضاها مانند:

نورپردازی ویژه جشن های ملی و آیینی، نورپردازی صحنه تئاتر، نورپردازی صحنه های فیلم برداری، گونه ای از نورپردازی چشم انداز، آب نماها و … .

نورپردازی فضای سبز و چشم اندازهای طبیعی مانند:

بوستانهای بزرگ و کوچک، گلخانه ها و جایگاههای پرورش گیاهان، کنار رودخانه ها و دریاها، راه ها و گذرگاههای کوهستانی، آبشارها، آبگیر ها و دریاچه ها و … .

برای طراحی بسیاری از گونه های نورپردازی و پیاده سازی آنها نیاز است

کارهای محاسباتی با بکارگیری روش های ریاضی و مهندسی با نرم افزارهای مناسب انجام شود

آن بخشی است که مهندسی روشنایی نام گرفته و ابزاری است برای انجام کار طراحی نورپردازی و چیزی جدا از آن نیست.